Home Achtergrond informatie

De onbekende Poolse luitenant en sergeant op Ameland

De onbekende Poolse luitenant en sergeant op Ameland

Op 2 en 10 juli 1943 spoelen op Ameland bij Hollum twee lichamen aan die aan de kleding te identificeren zijn als Polen. Helaas is naast hun rang verder niet bekend over hun identiteit. Op hun graf op de begraafplaats in Nes staat dan ook alleen ‘An Airman of the War 1939 – 1945’, hun rang en ‘Polish Forces’.

Wie zijn de twee onbekende Polen?

Dit roept natuurlijk de vraag op wie deze twee onbekende Polen zouden kunnen zijn.

Uitsnede uit een presentatie op de site Amelander Historie met een korte beschrijving van alle daar aanwezige oorlogsgraven.

Beide graven worden ook vermeld op de website polishwargraves.nl (nu in beheer bij de Oorlogsgraven Stichting) die voor een aanzienlijk de bron is geweest voor onze website. Die site vermeld bij de Porucznik (luitenant) die op 2 juli aanspoelde dat dit mogelijk Stefan Tomicki is. Hij raakte vermist bij de crash van Wellington bommenwerper met het registratienummer HE148, BH-T van het 300 Squadron Ziemi Mazowieckiej. Deze crash vond plaatst in de nacht van 9 april 1943. Alle zes de bemanningsleden kwamen om. Slecht twee werden geïdentificeerd: de navigator Jan Rudek en schutter Stanisław Stępień. Zij spoelden aan op het strand bij Castricum en Egmond aan Zee. De dag na de crash. Beiden zijn begraven op de algemene begraafplaats in Bergen.

Gezien het verschil aan de locatie waar het lichaam is gevonden en dat het bijna drie maanden later is, en het feit dat Tomicki de podporucznik had in plaats van porucznik is reden om bovenstaande vermoeden zeker van een vraagteken te voorzien.

Voor het graf van de sergeant geeft polishwargraves.nl geen verdere informatie.

Andere opties?

Op onze site staan meerdere vliegers staan die vermist raakte in de periode voor de vondst van de lichamen. Naast de al genoemde Tomicki raken in de periode voor begin juli 1943 de volgende Polen vermist:

Op 12 mei crasht Halifax II met serienummer DT627 en squadron code NF-P van het 138 ‘special duties’ squadron in de Waddenzee voor de kust van Sint Jacobiparochie (volgens polishwargraves). Hun missie was agenten droppen in Nederland. Het loss register vermeld dat van de zeven koppige bemanning er vier aanspoelen op de Nederlandse kust met de datum waarop ze aanspoelde:

Dan blijven er drie vermisten over:

We vermelden bewust de rang in het Pools zodat de overeenkomst met de rangen op de graven opvalt. Gegeven de rangen van de vermisten en het moment en locatie van aanspoelen van de gevonden lichamen zouden dit mogelijke kandidaten kunnen zijn.

De vraag die dan opkomt is waarom deze bij de vondst niet geïdentificeerd konden worden terwijl de andere bemanningsleden wel geïdentificeerd zijn.  Helaas wordt bij bovenstaande beschrijving van de vondst niets vermeld over de staat van de lichamen die hier uitsluitsel overgeeft maar het is het onderzoeken waard.

Tenslotte zien we op de site Amelander Historie dat de 13de nog een lichaam aanspoelt die als militair van de Britse Luchtmacht wordt vermeld. Zou het kunnen zijn dat dit het derde bemanningslid is maar dat zijn uniform te beschadigd was om als ´Pools´ te identificeren?

Nog andere opties?

Naast de boven beschreven optie verdween op 13 mei een vliegtuig van het 300 Squadron in de Zuiderzee ten oosten van volendam (5 vermisten) en 22 juni 60 kilometer uit de kust van Ijmuiden nog een bommenwerper van het 300 squadron met vier vermisten als resultaat (overigens zit daar geen porucznik bij).

Kunnen we het mysterie alsnog ophelderen?

De vraag is natuurlijk of na al die jaren het misterie nog is op te helderen. Zijn er bijvoorbeeld nog rapporten van de vondst op Ameland die meer zeggen over de staat van de lichamen? Zou iemand met kennis van de stromingen in de Noordzee iets kunnen zeggen over de hypothese met Stefan Tomicki? Of iemand met kennis van de Waddenzee over de locaties waar de lichamen van de crash van de 12de mei zijn gevonden met de locatie bij Hollum? Voorals nog blijven het een onbekende luitenant en sergeant in Nes op Ameland.

Foto’s grafstenen via Klaas Graansma

Vergeten helden nu ook in het Pools verschenen

In 2020 verscheen het boek ‘Vergeten Helden’. Fotograaf Johannes vande Voorde volgde de Poolse pantserdivisie van Normandië naar Wilhelmshaven en maakte foto’s op die route en portretten van veteranen. Dirk Verbeke schreef daarbij de teksten (met een historische inleiding door Dr. Iwona Guść). Het resultaat was een mooi monument in boekvorm aan deze vergeten helden van onze bevrijding.

Begin oktober presenteerden beide auteurs tijdens een door IPN georganiseerde bijeenkomst de Poolse editie ‘Zapomniani Bohaterowie’ in een vertaling van Iwona Mąckza.

Verenigd Koninkrijk en Frankrijk de uitvalsbasis voor de opbouw van de Poolse strijdkrachten

Op deze dag 85 jaar geleden, na de inval van Duitsland in Polen op 1 september 1939, verklaarde op 3 september 1939 het Verenigd Koninkrijk Duitsland de oorlog. Later op de dag volgde Frankrijk.

In Polen werd de deelname toegejuicht. Nu hoefde het leger tegen de Duitse overmacht alleen stand te houden tot de Britten en Fransen kwamen. Dergelijke steun bleef uit. Toch was de deelname van beide landen cruciaal. Het conflict breide zich uit tot wat we later ‘De Tweede Wereldoorlog’ zijn gaan noemen.

Toch was de deelname ook voor Polen belangrijk. Nadat de strijd tegen Duitsland, en vanaf 17 september ook tegen de Sovjet Unie, was verloren in oktober 1939 konden regering en leger uitwijken. Van najaar 1939 tot en met de zomer van 1940 werd in Frankrijk gewerkt aan de wederopbouw van het leger. Daarbij vochten de Polen mee tegen de Duitse inval in Frankrijk.

Na de verloren strijd in Frankrijk werd uitgeweken naar het Verenigd Koninkrijk. Vandaaruit volgde nog 5 jaar strijd voordat Duitsland was verslagen. Strijd waarbij de Polen ook in Nederland mensen verloren. Strijd die voor ons in West Euroap de vrijheid betekende. Voor Polen volgde een periode van communisme en pas echt vrijheid met de eerste vrije democratische verkiezingen in 1989.

Op foto (bron IWM) Polen die de straat op gaan bij het bekend worden van het nieuws dat het VK de oorlog heeft verklaard met een spandoek ‘Lang leve Engeland’.

Lezingen over Polen in de Tweede Wereldoorlog en hun bijdrage aan onze bevrijding

Gisteren verzorgden we in Maczek Memorial Breda de film vertoning van Warsaw Uprising voorafgegaan door een inleidende lezing over de context van deze Opstand van Warschau.

Komende maanden herdenken we door heel Nederland dat 80 jaar geleden het land bevrijd werd van vijf jaar bezetting. Daarbij speelden ook Poolse bevrijders een belangrijke rol. Samen met Arno Baltussen van Stichting Driel Polen ontwikkelden we een presentatie over deze Poolse bijdrage.

We schetsen de internationale context, hoe het kwam dat de Polen aan het westfront meevochten, wat hun specifiek bijdrage in Nederland was en laten zien dat ook bij u in de buurt een Pools verhaal te vertellen is of wat de link is met de actualiteit. Daarbij is veel ruimte voor interactie.

Afhankelijk van het publiek kunnen we ook spreken over andere vormen zoals een quiz of voor scholieren werken met opdrachten. Neem dan wel graag tijdig contact op want dit soort aanpassingen vragen natuurlijk afstemming en voorbereidingstijd.

Lijkt het u interessant om voor uw organisatie een lezing te organiseren? Een Neem gerust contact op om af te stemmen.

Piloten van het beroemde 303 squadron die omkwamen boven Nederland

In de zomer van 1940 vond er een enorme strijd om luchtoverwicht plaats in het luchtruim van Groot-Brittannië, die bekend werd als ‘The Battle of Britain’ en die begon op 16 juni met ‘Adlertag’. In de tussentijd werden de Poolse eenheden – met al doorgewinterde piloten – getraind in RAF-procedures. Op 2 augustus werd 303 squadron gevormd vernoemd naar Warschau en Tadeusz Kościuszko (in het Pools 303 Dywizjon Myśliwski „Warszawski im. Tadeusza Kościuszki”).

Op 30 augustus 1940 spotte de Poolse piloot Ludwik Paszkiewicz tijdens een andere trainingsoefening een Duitse Messerschmitt Bf 110-jager in het gebied en schoot hem neer. Een gebeurtenis die werd gebruikt in de epische film The Battle of Britain.

De volgende dag werd het squadron operationeel verklaard en officieel op volle sterkte ingezet om de hoogst scorende eenheid in de Slag te worden en blijvende roem te vergaren, wat resulteerde in boeken en films. Op Polen in beeld zijn meerdere artikelen te vinden over het 303 squadron.

Weinig mensen weten dat de eenheid later in de oorlog in actie kwam in de lucht boven Nederland en drie man verloor. Details hierover vindt u op onze website:

  • Plutonowy Stanisław Dworski, geboren 25-11-1919 | Gesneuveld op 18-09-1944 | Begraven in Bergen op Zoom
  • Porucznik Sergiusz Szpakowicz, geboren 24-03-1915 | Vermist op 25-02-1944
  • Plutonowy Jan Wierchowicz, geboren 1-04-1918 | Gesneuveld op 01-11-1944 | Begraven in Amsterdam

Dag van het Poolse leger

Vijftien augustus staat voor de katholieken voor Maria ten Hemelopneming. In Polen is het ook de dag van het leger. Dit is terug te voeren op de strijd in 1920 tegen de Sovjet Unie en het ‘Wonder aan de Wisła’.

De nasleep van de Eerste Wereldoorlog

Waar de algemene opvatting is dat de Eerste Wereldoorlog eindigde op 11 november 1918 volgde in diverse landen in Midden en Oost-Europa nog een turbulente nasleep door de ineenstorting van de vooroorlogse mogendheden. Zo ook in Polen dat zijn onafhankelijkheid hervond. Iets wat ieder jaar op 11 november herdacht wordt.

Voor die onafhankelijkheid moest de nodige strijd geleverd worden. Aan de westkant van Polen was de ‘Groot-Polenopstand‘. De enige geslaagde opstand in de Poolse geschiedenis waarbij de regio rond Poznan zich afscheidde van de Duitse Weimarrepubliek en aansloot bij Polen.

Wonder aan de Wisła

De grootste strijd werd geleverd met de Russen in het Oosten. Initieel begon Piłsudski de strijd om Wit-Rusland en Oekraïne om te vormen tot satellietstaten en was het Poolse leger succesvol waarbij ze tot Kiev kwamen en dit innamen. In de zomer van 1920 keerde het tij en trokken de Russen Polen binnen tot vlak bij Warszawa.

Terwijl buitenlandse diplomaten de Poolse hoofdstad begonnen te verlaten, werkte Piłsudski een gedurfd plan uit. In de nacht van 6 op 7 augustus 1920 voerde hij zijn operatieve flankaanval uit. Het lukte! De Sovjets lieten zich compleet verrassen. In twee opeenvolgende veldslagen vernietigden de brigades van Pilsudski twee derde van de Rode cavalerielegers.

Er werd gesproken van het wonder aan de rivier de Weichsel (Wisła). De restanten van het bolsjewistische leger zochten hun heil in de vlucht. Hun traagheid, vermoeidheid en lange aanvoerlijnen hadden de Sovjets de das omgedaan. Daarbij hadden ze ook geen rekening gehouden met de communistenhaat van de Poolse burgers en boeren.*

Wat in bovenstaande citaat onvermeld blijft is dat de Polen erin geslaagd waren de Russische codes te breken en daardoor op de hoogte waren van de Russische plannen. Ander interessant detail is dat een Russische bevelhebber de flank van de hoofdmacht ongedekt liet omdat hij bezig was met een aanval op Lviv / Lwów voor zijn eigen profilering. De aanval was vergeefs en de bevelhebber was Stalin.

Naar aanleiding van de Poolse overwinning is 15 augustus in Polen niet alleen de katholieke feestdag Maria ten Hemelopneming maar ook de dag van het leger. Voor ons een dag om stil te staan bij de honderden Poolse militairen die op onze site vermeld staan omdat ze het leven lieten op Nederlands grondgebied. 

Schilderij bij dit bericht is "Cud nad Wisłą" - schilderij Jerzy Kossak
Voor meer over informatie over de periode 1918 en verder lees 'De eerste jaren van Polen na 1918' op Polen in Beeld

Leden van de brigade uit de oostelijke grenslanden: De Oekraïense connectie

In 1944 landde de 1e Poolse Onafhankelijke Parachutisten Brigade (1 SBSpad) bij Oosterbeek en Driel in het kader van operatie Market Garden. De manschappen van de brigade kwamen vanuit heel Polen of om precies te zijn, van het grondgebied van De Tweede Poolse Republiek (afbeelding 1).

Verschuiven van grenzen

Na de inval van Duitsland op 1 september 1939 en de Sovjet-Unie 17 september 1939 werden gebieden in het westen en het oosten ingelijfd bij Duitsland respectievelijk de Sovjet-Unie. Uiteraard werden de gebieden van de Sovjet-Unie in 1941 bij de Duitse aanval op de Sovjet-Unie bezet door de Duisters. Als aan het einde van de oorlog als Duitsland is verslagen eist de Sovjet-Unie het in 1939 veroverde gebied opnieuw op en worden de gebieden ingelijfd bij de Socialistische Sovjet Republieken Oekraïne, Belarus en Litouwen. Ter compensatie worden in het westen gebieden van Duitsland Pools (afbeelding 2). Na nog wat ‘correcties’ in de jaren vijftig ontstaan de landsgrenzen zoals we die nu kennen.

Dit betekent dat meerdere manschappen van de brigade uit gebied komen dat nu onderdeel uitmaakt van landen zoals Oekraïne, Belarus, Litouwen of de Russische enclave rond Kaliningrad ten Noorden van Polen.

Slachtoffers uit de oostelijke gebieden

In februari 2023 publiceerde Graham Francis in de nieuwsbrief van de Arnhem 1944 Fellowship een lijst van de gesneuvelde Poolse parachutisten die kwamen uit deze gebieden. Hij gaf het artikel de titel ‘The Ukrainian Connection’.

In de lijst met 45 gesneuvelden staat de afkorting KIA voor ‘Killed in Action’, DoW voor Died of Wounds, en AOWC voor Arnhem Oosterbeek War Cemetry, ook wel bekend als ‘Airborne begraafplaats in Oosterbeek. Bekijk de lijst (in PDF).

Uiteraard ontvingen we toestemming voor het hergebruik van deze lijst.

Totale aandeel in de brigade

Aan het einde doet Graham Francis nog de volgende observatie: Van de 97 omgekomen parachutisten staan er 45* op de lijst als komende uit gebieden in het oosten die na de oorlog niet langer Pools waren. 32 daarvan komen uit gebied wat nu Oekraïne is. Hij extrapoleert dit en concludeert van de totale brigade zo’n 800 man uit deze gebieden komen waarvan zo’n 560 uit gebieden in de huidige Oekraïne.

Wat onbenoemd blijft is dat dit ook geldt voor ook generaal Sosabowski. Hij komt oorspronkelijk uit Stanisławów (tegenwoordig Ivano-Frankivsk in Oekraïne). Gebied wat toen hij werd geboren in 1892 overigens onderdeel uitmaakt van het keizerrijk Oostenrijk – Hongarije.

Kanttekening

Bij al deze analyses is het goed om een kanttekening te plaatsen. De regio’s waar we over spreken waar in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog zeer pluriform. Pas na de oorlog met het verschuiven van de grenzen volgden ook volksverhuizingen waardoor meer homogenen natiestaten ontstonden. Daarbij speelt natuurlijk mee dat de Joodse bevolkingsgroep, die voor de oorlog een substantieel aandeel van de bevolking vormde, voor een groot deel was weggevaagd in de holocaust.

Illustratief zijn daarvoor de kaart (afbeelding 3) met de verschillende dominante etnische groepen op het grondgebied van de Tweede Poolse Republiek. Ook interessant is het artikel van journalist Pieter van Os die beschrijft hoe in de regio mensen gevraagd naar hun (etnische) afkomst bij een volkstelling in die periode aangaven zich niet te vereenzelvigen met een natiestaat maar met de regio.

Vanuit de oostelijke gebieden naar Arnhem

Een deel van deze parachutisten week, toen in oktober 1939 Duitsland en de Sovjet-Unie Polen bezet hadden, uit naar Roemenië en Hongarije. Van daaruit vonden velen de weg naar Frankrijk en Groot-Brittannië om zich aan te sluiten bij het Poolse leger.

Een ander belangrijk deel werd door de Sovjets gedeporteerd naar werkkampen diep in de Sovjet-Unie. Zij die niet vermoord werden of de ontberingen van de kampen overleefden, konden zich pas vanaf 1941 aansluiten bij het Poolse leger toen de Sovjet-Unie in het geallieerde kamp kwam na de aanval van Duitsland. Sommige legden daarbij een afstand van 40.000 kilometer af op weg naar hun inzet bij Oosterbeek en Driel.

Afbeelding 1: Polen in 1930 met de verschillende districten  
Wikipedia: By XrysD – Own work, CC BY-SA 4.0  

Afbeelding 2: De verschuiving van de landsgrenzen na WO2
Wikipedia: By radek.s – Own work, CC BY-SA 3.0    

Afbeelding 3: Etnische verdeling in Polen in 1921 Bron: https://www.edmaps.com/html/poland_1921_c.html

*) Eigenlijk 44 omdat hij ook een para noemt die uit Sint-Petersburg kwam maar deze stad was uiteraard nooit Pools.

“VOOR UW VRIJHEID EN DE ONZE” – Poolse offers voor de vrijheid

“VOOR UW VRIJHEID EN DE ONZE” – DE POOLSE SLACHTOFFERS VAN DE STRIJD IN NEDERLAND

Onder deze titel schreven we samen met de Stichting Driel-Polen een artikel. Dit artikel is geplaatst in het magazine van de Vereniging Vrienden van het Airborne Museum. Het artikel sluit naadloos aan bij de lezing die we samen verzorgen op zaterdag 30 maart.

Voor de lezers van dit magazine is de Poolse strijd in Nederland onlosmakelijk verbonden met de septemberdagen van 1944. Ook het Poolse aandeel in de bevrijding van het zuidwesten en noordoosten van ons land is redelijk bekend. Onderbelichter is de rol van Poolse piloten en verzetsstrijders. Tijd om eens wat licht te werpen op de offers die werden gebracht, met speciale aandacht voor de Slag om Arnhem.

Het artikel is in PDF te lezen op Polen in Beeld. Bij het artikel namen we op deze site ondersteunende informatie op.

Foto boven dit bericht: © IWM (CH 3014)
The new Polish Air Force standard was made by women and their families in Wilno (Vilnius) in Poland, then under the Soviet occupation, and was smuggled to Sweden by Japanese diplomats from where it eventually reached Britain in March 1941.

Lezingen en filmvertoning

Op 30 maart verzorgen we een lezing ‘Poolse bijdrage aan de bevrijding’ in het Airborne Museum Hartenstein. Op vrijdag 12 april verzorgen we een inleidende lezing bij de aangrijpende film over de Opstand van Warschau bij Historamawereld in Best in het kader van hun Poolse weekend. Op zondag 14 geven we twee keer een lezing in het kader van hetzelfde weekend.

Kijk op Polen in Beeld voor details:

Mysterie in Sint-Michielsgestel: Lege graven?

Op 19 september 1944 worden gliders van leden van de Poolse parachutisten brigade naar hun landingszone gesleept op de Johannahoeve bij Oosterbeek. In glider met ‘chalknumber’ 126 zitten de piloten sergeant Ronald Osborne en sergeant Norman Whitehouse van de Glider Pilot Regiment en de Poolse geschut bemanning: Kanonnier Maśłorz en Kanonnier Nowak bij hun 6-pond antitank geschut en jeep.

Boven Brabant wordt de glider geraakt door Duits luchtafweergeschut en de glider crasht bij Sint-Michielsgestel. Alle vier de slachtoffers worden begraven op de rooms-katholieke begraafplaats. Na de oorlog – in 1946 – worden de beide Polen overgebracht naar de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek. De beide Britse slachtoffers blijven in Sint-Michielsgestel.

Wie vandaag de dag de begraafplaats bezoekt ziet opmerkelijk genoeg nog vier grafstenen op een rijtje. De twee graven van de glider pilots en twee grafstenen met de tekst “A SOLDIER OF THE 1939-1945 WAR | POLISH ARMY AIRBORNE 19TH SEPTEMBER 1944”. Het gaat om de eerste en tweede steen van een rijtje van vier.

Vier of zes slachtoffers?

In 2012 schreef Jos van Alphen een verhandeling over deze graven (in PDF op Polishwargraves). Zijn verslag bevat correspondentie tussen het Rode Kruis en de gemeente over de slachtoffers. Daarin duikt het aantal van zes slachtoffers op dat bij de crash zou zijn omgekomen. In een lijst met slachtoffers zien we het volgende:

Bij Maśłorz en Nowak staat ‘ herbegraven’. Dit suggereert dat de lijst is van na 1946 toen de beide lichamen zijn overgebracht naar Oosterbeek. Osborn wordt hier nog, ten onrechte, ook als Pool aangemerkt. Op deze lijst staan dus nog twee onbekende Poolse soldaten van het luchtlandingsleger. Echter volgens de logs van de vlucht waren maar vier militairen aan boord.

Verslag van 20 september 1945

De verhandeling bevat ook nog een verslag, op geschreven door een onbekende persoon een jaar na dato op 20 september 1945. Hierin staat beschreven dat de lichamen van beide Polen worden geïdentificeerd.

Daarna staat beschreven (zie afbeelding) dat “Van andere lijken werden bijgaande linkermouw-distinctieven afgenomen, welke hierbij gaan in enveloppe gemerkt Poland Airborne.” Dit zou uiteraard kunnen gaan om de beide lichamen van de gliderpilots. omdat de schrijver het hier over meervoud heeft, gaat dit in ieder geval ten minste om twee lichamen. Wat zouden we graag de inhoud van de enveloppe kennen.

Intrigerend taalgebruik in verslag

Daarna volgt hoe de Duitser te plaatste komen en papieren meenemen. Ten slotte volgt dan nog een intrigerende zin: “Onder de wrakstukken in den grond liggen zeker nog twee lijken, doch gezien den oorlogstoestand is nog niet met de uitgraving daarvan kunnen worden begonnen.”

Deze zin is om twee redenen intrigerend. Ten eerste: Zijn dit de lijken waarvan de mouwemblemen zijn afgenomen of andere lijken? Als dit andere lijken zijn, dan komt het opstelsommetje tot ten minste zes lijken. Ten tweede het taalgebruik. Dit suggereert alsof dit opgeschreven is kort na het gebeurde en niet een jaar later zoals de datering onderaan aangeeft. Je zou eerder verwachten ” ……den oorlogstoestand kon nog niet met de uitgraving daarvan worden begonnen.” Waarna dan de slotzin onderaan het verslag een logische toevoeging zou zijn dat op een later moment uit gedane opgraving bleek dat er geen stoffelijke resten meer aanwezig waren.

Het stuk vermeld verder nog hoe alle lichaamsdelen van de bemanning op 20 september 1944 op de R.K. begraafplaats na een dienst in de parochiekerk ter aarde zijn besteld. Als laatste zin bevat het stuk nog “Uit gedane opgravingen is gebleken, dat er geen lijken of resten van lichaamsdelen ter plaatse nog aanwezig zijn.”

Terug naar de vraag: vier of zes?

In zijn betoog eindigt van Alphen met de conclusie dat er niet meer dan vier personen aan boord van de glider waren waarmee het vermoeden ontstaat dat beide grafstenen in Sint-Michielsgestel een mooi aandenken zijn aan de beide daar omgekomen Polen maar dat in het graf geen resten meer liggen van Poolse para’s.

Maar net zo goed dat een fout in de informatie kan sluipen in Nederland in 1944 en 1945 zou dit ook het geval kunnen zijn geweest aan de kant van het Britse of Poolse leger. Navraag bij Commonwealth War Graves Commission leert dat zij zeker zijn dat er in de graven nog twee stoffelijke overschotten liggen.

De vraag is dan natuurlijk welke vermiste militairen dan onder de grafsteen liggen. Twee Polen die niet meer konden afwachten om de strijd aan te gaan? Zolang de graven gesloten blijven, en er geen andere informatie opduikt, zal er geen een eenduidig antwoord zijn.

Extra’s

De genoemde Jan Zając op de lijst is een lid van de Pantserdivisie. Hij overleed in het militaire hospitaal in Sint-Michielsgestel. Overigens bevat het legernummer op de lijst een typefout. Dit moet zijn V3652.

De PDF van Jos van Alphen is ook hier opgeslagen mocht bovenstaande link naar Polish Wargraves in de toekomst eventueel niet meer werken.