De laatste dagen van de Tweede Wereld oorlog dropten de geallieerden voedsel boven het westen van Nederland: Operatie Manna en Chowhound. Na de hongerwinter was in de nog door Duitsers bezette gebieden een gebrek aan eten.
Operatie Manna werd uitgevoerd door de RAF waaronder het Poolse 300 squadron. Zo kan het piloot Wierzbowski in zijn Lancaster NG265 BH-V binnen week bommen dropt op het huis van Hitler en voedsel bij Gouda.
Operatie Manna en Chowhound
Nadat de verloren strijd rond de Rijnbrug van Arnhem volgde boven de grote rivieren nog een periode onder Duitse bezetting. Het transport naar het westen kwam tot stilstand. Zo kon vanuit het bevrijde zuiden geen steenkool meer vervoerd worden, staakte de spoorwegen in opdracht van de Nederlandse regering en blokkeerden de bezetter de toevoer van goederen naar de Randstad. Door gebrek aan warmte en voedsel in combinatie met de koude januari maand ontstond wat bekend is geworden als ‘de Hongerwinter’. De bevolking van de grote steden trok tijdens hongertochten naar het platteland om bij boeren voedsel te bemachtigen. Dit was niet genoeg en enkele tienduizenden kwamen om door de ontberingen.
In maart kreeg de bevolking zweeds wittebrood, gebakken van uit Zweden via boot aangevoerd mail. Eind april sloten de geallieerden met de Duitse bezetter een overeenkomst waardoor het mogelijk werd via de lucht voorraden te droppen vanuit bommenwerpers. De operatie onder Britse leiding kreeg de naam ´Manna´, die onder de leiding van de Amerikanen Chowhound.
Bommen op Hitler
Operatie Manna werd uitgevoerd door tientallen RAF squadrons waaronder Australische en ook het Poolse 300 Squadron “Ziemi Mazowieckiej”. Dit Poolse squadron was nagenoeg de hele oorlog actief en als laatste actie van het squadron wordt het bombardement van 25 april 1945 genoemd. Het doel die dag was de Obersalzberg in Brechtesgaden met het huis van Hitler.
Via International Bomber Command Centre Digital Archive van de Universiteit van Lincoln zijn enkele logboeken van Poolse vliegers in te zien. Zij vlogen vliegtuigen van het type Lancaster en die van 300 squadron waren herkenbaar aan de squadroncode BH.
Cpl. Tadeusz Wierzbowski heeft in zijn logboek de vlucht op 25 april naar Brechtesgaden staan van bijna 8 uur.

Beide foto’s van de Lancasters van het squadron komen uit dezelfde bron en de foto in vlucht is gemaakt tijdens de vlucht van 25 april naar Brechtesgaden en toont afgaande op de ´V´ op de romp en in het logboek het vliegtuig van Wierzbowski.


Ook bevat dit archief foto´s van Wierzbowski en zijn bemanning. De Lancaster met registratie NG265 is dezelfde bommenwerper met de herkenningsletter ´V´.


Voedsel voor Holland
Het 300 squadron was een van de tientallen RAF squadron´s die voorraden dropte boven Nederland. Zo ook Wierzbowski. Op 2 mei zien we een vlucht van net geen drie uur naar Gouda en op 7 mei een vlucht van drieënhalf uur naar Rotterdam opnieuw in Lancaster NG265 ´V´

Ook Warrant Officer Stanislaw Sewerin beschrijft in zijn logboek drie vluchten als “SPAM Dropping” begin mei. Hij benoemt helaas niet de bestemming van de vluchten.

De onderstaande foto toont Sewerin in uniform en de squadron batch van 300 Squadron: “Ziemi Mazowieckiej”.


Gouda en Rotterdam
Deze foto’s uit het archief Midden-Holland tonen Lancasters tijdens een dropping bij Gouda. De begeleidende tekst geeft aan dat dit 2-5 mei is. Helaas zijn de vliegtuigen te wazig om letters op de romp te onderscheiden om vast te stellen of het hier om de Polen gaat maar het geeft in ieder geval een impressie van die dagen.


Kijk hier voor meer foto’s van de dropping bij Gouda.
In het stadsarchief van Rotterdam is bewegend beeld te vinden van droppings door Lancasters. Ook hier helaas niet te herleiden of het de Poolse vliegtuigen zijn.
Meer over het squadron weten?
Het 300 Squadron: “Ziemi Mazowieckiej” was bijna de hele oorlog actief en verloor 371 bemanningsleden en 87 werden gevangengenomen. Van de 371 slachtoffers liggen er 44 begraven in Nederland. Lees op Poolse Oorlogsgraven hoe in een nacht twee Lancasters verloren gingen boven Nederland. Ten tijde van de voedseldropping opereerde het squadron vanaf het vliegveld RAF Faldingworth in Lincolnshire.
Beeldverantwoording
In de tekst verwijzen we naar de verschillende gebruikte bronnen. Als het beeldmateriaal is afgaande op die bronnen vrij te gebruiken.