Op 1 november – Allerheiligen – gaan de Polen massaal naar begraafplaatsen om een kaarsje te plaatsen bij graven van hun naasten. In Nederland betekent dit dat op die dag vaak ook lichtjes branden bij de graven van de Polen die streden voor onze vrijheid.
Bij dit bericht foto’s die gemaakt zijn op de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek waar bij alle Poolse graven een of meerdere lichtjes stonden. Het blijft een indrukwekkend gezicht.
Op de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek liggen de Polen begraven die sneuvelden in september 1944. De Polen die eerst in Driel begraven lagen bij de kerk of in hun veldgraf zijn in 1947 ook hier begraven. Zij liggen aan de achterkant in een rij links en rechts van de ingang. Ze maar gerust wat achteraf en vaak gemist op het moment dat je het kerkhof oploopt.
De beheerder van de begraafplaats heeft dit nu aanpast. Zo is het nu mogelijk om direct na de ingang links en rechtsaf te slaan en is de ruimte achter de beide gebouwtjes die daar staan nu meer open. Daardoor vallen de graven meer op. Ook is het grasveld daar nu voorzien van een hard ondergrond. dit omdat deze plek onder de bomen vaak was nat is zoals ook goed te zien is aan de groene aanslag op de graven zelf.
Hieronder nog twee foto’s en korte videoimpressie die we maakten op deze zonovergoten dag.
Videoimpressie van deze graven. Uiteraard liggen er tussen de andere graven, overwegend aan de zuidkant van het veld, nog meer Polen begraven.
Het zal u mogelijk opvallen als u Poose oorlogsgraven bezoekt dat heel vaak een kaarsje brand op het graf. Of dat er een inmiddels uitgebrand lichtje bijstaat. Zo ook de foto van het graf van Bankowski op Jonkerbos bij Nijmegen (zie foto) Dit heeft natuurlijk te maken met de overwegend katholieke achtergrond van de Polen. Het branden van een kaarsje is daar heel gebruikelijk en dat zie je in Nederland terug bij de Poolse graven.
De katholieke feestdag ‘Aller Heiligen’ is een belangrijke feestdag voor veel Polen. Een traditie op deze dag is om een kaarsje op te steken op het graf van een dierbare. In Polen betekent dit dat het op de avond van Aller Heiligen heel druk is op begraafplaatsen. Bovendien reizen veel Polen af naar hun geboortedorp.
Dat betekent dat op die dagen bij nagenoeg alle graven wel kaarsen branden en ook dit zien we steeds meer terug in Nederland. Wees niet verbaasd als u op de avond van 1 november opeens bij alle Poolse graven lichtjes ziet branden. Zo gaan nazaten, immigranten en andere betrokken op deze dag naar de Poolse graven in Nederland om daar een lichtje op te steken.
Bijvoorbeeld op de graven bij de bevrijders die vochten bij Oosterbeek en Driel en die liggen op de oorlogsbegraafplaats van Oosterbeek. Gelegen in de bossen creëert dit een hele aparte ervaring.
Onze tip is om tegen het vallen van de avond langs te gaan bij een van de begraafplaatsen bij u in de buurt om dit te aanschouwen.
Op vrijdagmiddag 17 september is op de Airborne begraafplaats het graf van Edward Trochim gezegend. Na 77 in een anoniem graf is nu zijn laatste rustplaats bekend. Dit dankzij onderzoek van amateurhistoricus Mateusz Mroz.
De bijeenkomst, verzorgd door de Poolse ambassade, begon met de opkomst van de Vaandelwacht. Dit is het vaandel van parachutistenbrigade die de naam draagt van generaal Sosabowski. Na het zingen van het volkslied door deze militairen sprak de Poolse ambassadeur de aanwezigen toe. Tot grote verrassing van Morz ontving hij uit handen van de ambassadeur een eremedaille van het Poolse leger.
Daarnaast mocht de duidelijk geëmotioneerde Mroz de mensen toespreken. Hij verhaalde van zijn onderzoek dat ruim 15 jaar duurde en sprak de verwachting uit dat hij nog meer Poolse militairen een naam kan geven of zelfs nog vermiste militairen zal weten op te sporen in hun veldgraf in en rond Oosterbeek. Mroz vertelde dat Trochim voor de oorlog met zijn broer en vader naar Frankrijk trok en dat zijn moeder alleen achter bleef in Polen. Ook zijn vader en broer overleefde de oorlog niet.
Trochims moeder overleed zonder te weten wat met haar zoon was gebeurd en ze is altijd naar hem blijven uitkijken. Om moeder en zoon bij elkaar te brengen had Mroz wat aarde van haar graf meegenomen uit Polen. Dit heeft hij uitgestrooid op het graf van Trochim. Ook heeft Mroz nu aarde van het graf in Oosterbeek meegenomen. Dit strooit hij binnenkort uit op het graf van de moeder.
Na deze toespraak werd het graf gezegde door militaire geestelijken waarna een kranslegging volgde.
Het is zo ver. De site ‘Poolseoorlogsgraven’ is een feit. Op datum dat in 1944 de eerste Poolse bevrijders van de Pantserdivisie Generaal Maczek sneuvelde in Zeeuws-Vlaanderen zetten we onze nieuwe website live. Wel werken we ‘achter de schermen’ nog hard verder om de site nog beter te maken’.
16 september 1944 staken de Pools troepen de Nederlandse grens over.
Een van de eerste die sneuvelden was Jan Gąsiorowski. Hij kwam om bij Fort Ferdinand en werd begraven op de burgerbegraafplaats in Koewacht. Vandaag is zijn graf daar nog steeds te vinden.
Dezelfde dag verloor de divisie ook Bronisław Bucholz, twee dagen voor zijn 20ste verjaardag. Hij werd begraven in Zuiddorpe.
Van de meer dan 500 Polen die hun laatste rustplaats vonden in Nederland, zijn er van ruim 150 de namen nu opgenomen op deze website en dit aantal gaat groeien. Op dit moment kunt u in ieder geval de gesneuvelden vind van de pantserdivisie die omkwamen in Zeeuws-Vlaanderen en van de parachutistenbrigade die in september 1944 sneuvelden bij de inzet van operatie Market Garden.
Terwijl we hard werken aan de techniek en vormgeving hebben we een klein resultaatje geboekt.
Op 20 september pleegde een van de Poolse militairen, Tadeusz Micikiuk, op het vliegveld zelfmoord toen het vertrek naar Nederland werd uitgesteld. Omdat hij niet omkwam in Nederland wordt hij niet vermeld op MarketGarden.com. Toch kan ook hij gezien worden als een direct slachtoffer van de operatie.
Op de versies van de ‘Roll of Honour’ die we kregen is hij (nog) niet opgenomen en bij de informatie die we kregen staat dat de locatie van zijn graf onbekend is. Niets is minder waar. Hij ligt begraven in Newcastle. Weliswaar niet gesneuveld of begraven in Nederland maar toch bijvangst van dit project ide we uiteraard met de Stichting Driel Polen hebben gedeeld.
We kamen de locatie op het spoor dankzij een publicatie in Military Physician, een kwartaal uitgave van Section of Military Physicians at the Polish Medical Society. Hierin worden vier slachtoffers beschreven, Micikiuk die dus zelfmoord pleegde in het VK, korporaal Tomasz Barkiet die zelfmoord pleegde aan de oever van de Rijn en nog twee die met mentale klachten werden opgenomen. Zie pag 87 en 88 van deze publicatie.
Voor het verhaal over die 20ste september lees: https://www.poleninbeeld.nl/…/20-september-1944…/
De belangrijkste verhalen op deze website koppelen we aan de slachtoffers en hun graven en zijn op ‘hun’ individuele pagina te vinden.
Deze blog gebruiken we voor overige verhalen die te maken hebben met de Poolse bijdrage om Nazi- Duitsland te verslaan en Nederland te bevrijden.
Op Polen in Beeld zijn ook nog veel verhalen terug te lezen die we publiceerden voordat deze site het licht zag. Die blogs zijn getagt met #Bevrijding, Tweede Wereldoorlog, #Driel44 en #Breda44.
